آشنايي با واليبال
واليبال (به انگليسي: Volleyball)يك ورزش تيميو ششمين ورزش محبوب،و گستردهترين ورزش در بيشتر كشورهاي جهان است كه در آن بازيكنان در دو تيم شش نفره، در دو سوي توري قرار ميگيرند و تلاش ميكنند تا طبق قوانين بازي، توپ را از روي تور در زمين تيم مقابل فرودآورند. طول زمين واليبال ۱۸ متر و عرض آن ۹ است. هرتيم بايد ۳ ست (يا دست) از ۵ پنج ست بازي را برنده، تا بتواند پيروز مسابقه شود.
واليبال در سال ۱۸۹۵در كشور آمريكاو توسط ويلهام مورگان ابداع شد. سپس به سرعت فراگير شد؛ بهطوري كه در المپيك ۱۹۶۴ توكيوبراي نخستين بار در برنامه بازيهاي المپيك قرار گرفت و امروزه تقريباً در تمام دنيا بازي ميشود. اين رشته تقريباً براي تمام گروههاي سني مناسب است و وسايل بازي شامل توپو تور است. امروزه، بيش از ۸۰۰ ميليون بازيكن واليبال در سراسر جهان وجود دارند، كه ۴۶ ميليون نفر از آنها از ايالات متحده آمريكا هستند.
قهرماني واليبال جهانقديميترين و مهمترين رويداد واليبال پس از المپيكاست كه هر چهار سال يكبار با شركت تيمهاي ملي واليبال مردان و زنان برتر دنيا در يكي از كشورهاي جهان برگزار ميشود. علاوه بر اين، جام جهاني واليبال، ليگ جهاني واليبالو جام بزرگ واليبال قهرمانان جهانبهترتيب معتبرترين تورنومنتهاي واليبال در جهان هستند. ليگهاي متعددي از جمله ليگ واليبال مردان ايتالياو پرو آدر كشورهاي مختلف بهوجود آمدهاند كه جزو مسابقات داخلي آن كشور محسوب ميشوند.
قوانين و مقررات
زمين استاندارد واليبال
طبق قوانيني كه توسط فدراسيون بينالمللي واليبالنوشته شدهاست، زمين بازي واليبال بايد مستطيليشكل، و طول آن ۱۸ متر (۶۰فوت)و عرض آن ۹ متر (۳۰ فوت) باشد. خط وسط كه در مركز آن قرار دارد، زمين را به دو قسمت ۹ متري تقسيم ميكند، و همچنين در ۳ متري از هرطرف آن، خط حمله يا خط پايان قرار دارد. تور واليبال نيز به طور مستقيم بالاي خط مركز، و ارتفاع آن ۲.۴۳ متر (۸ فوت) براي مردان، و ۲.۲۴ متر (۷ فوت و ۴اينچ) براي زنان است. در استانداردهاي واليبال، حاشيههاي زمين حداقل بايد نزديك ۲متر (۶ فوت) در هرطرف با خط زمين فاصله داشته باشد. سقف سالن نيز بايد فضاي بازي عاري از هرگونه موانع به ارتفاع ۷ متر (۲۳ فوت) از كف زمين باشد. تمام خطهاي كشيده شده در زمين بازي نيز، ۵ سانتي متر (۲ اينچ) ضخامت دارند.
روش چرخش در بازي واليبال
پس از دريافت امتياز توسط تيم، اعضاي آن بايد در جهت عقربههاي ساعت در زمين بچرخند. اين يك نكته مهم و جزو تاكتيكهاي واليبال سالني به حساب ميآيد. اين تاكتيك باعث ميشود كه تمام بازيكنان در تمام مناطق بازي كنند و هميشه در منطقه دفاع يا حمله نباشند. همانند شكل كه با چرخش منظقه «۲» به منطقه «۱»، به همين ترتيب تمام مناطق جايگزين يكديگر ميشود. يك تيم بايد حتما قبل سرويس تيم مقابل، در جهت عقربههاي ساعت بچرخد. هنگامي كه سرويس زده ميشود، بازيكنان جلوي خط حمله ميتوانند موقعيتهاي خود را تغيير دهند و حركت كنند اما بازيكنان پشت خط نميتوانند به جلوي آن بيايند و دفاع يا حمله كنند. آنها بايد تمام اقدامات حمله را از پشت خط حمله انجام دهند.
توپ
در استانداردها، توپ بايد به شكل كروي (گرد) و از جنس چرم انعطاف پذير يا چرم مصنوعي باشد. درغير اين صورت بايد از لاستيك يا موارد مشابه اين دست ساخته شده باشد. رنگ توپ ميتواند هم يكنواخت و هم تركيبي از رنگها باشد. بعد از آزمايش بسياري كه فدراسيون جهاني از رنگهاي مختلف براي توپ گرفت، يك آزمايش را با رنگهاي زرد، آبي و سفيد در مسابقات قهرماني جهاني در سال ۱۹۹۸ژاپن انجام داد؛ كه معرفي اين توپ، جاي توپهاي سفيد سنتي شد.در توپهاي از جنس چرم مصنوعي، رنگ تركيبي مورد استفاده در مسابقات رسمي بينالمللي بايد با استانداردهاي فدراسيون واليبال منطبق باشد. در استانداردهاي بينالمللي، پيرامون توپ ۶۵ تا ۶۷سانتي مترو وزن آن ۲۶۰ تا ۲۸۰ گرم است. فشار داخل توپ نيز بايد ۰٫۳ تا ۰٫۳۲۵ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع باشد.
داوري
هر مسابقهٔ واليبال دو داور اصلي دارد يكي داور اول كه در بالاي تور ميباشد و ديگري داور دوم ميباشد كه روبروي داور اول ميايستد و در مواقعي خاص اجازهٔ سوت زدن نيز دارد. چهار داور خط دور تا دور زمين واليبال ميايستند و با پرچم داور اول را در امر قضاوت ياري ميدهند. دو داور هم پشت ميز منشي هستند يكي داور منشي و ديگري هم كمك منشي كه كار ثبت امتيازات، تعوبضها و اخطارها را بر عهده دارند. سرداور هم به عنوان ناظر ميبايست در تمام ديدارها حضور داشته باشد.
ديگر
پاس بالاي سر، يكي از مشخصترين عمليات واليبال است.
هرگز نبايد به توپ مشت زد، بلكه بايد آن را با دو دست پاس داد. پاس دادن از عقب نيز نشاندهنده همين عمل است.
پاس دادن، ست زدن و فرستادن توپهاي بلند از بالاي تور صورت ميگيرد.
حركت توپ در هوا در پرتاب آرام توپ از بالاي تور اجرا ميشود.
اگر قبل از تماس با توپ دستها دور شوند، توپ به وسط پيشاني برخورد خواهد كرد.
هميشه بايد به توپ نگاه كرد. ابتدا پاها را حركت داده، آنها را خم كرده و بدن را در زير توپ قرار داد. به منظور حفظ تعادل و توازن يكي از پاها را به آرامي در جلوي پاي ديگر قرار داده، زانوها را خم كرده و سپس بايد تمام بدن را راست كرد. به عنوان يك قانون كلي شستها را در حالت اشاره به طرف عقب و بيني نگهداريد. بازوها را راحت قرار داده و تا آن جايي كه امكان دارد حركات را بسيار ساده انجام داد. شست و دو انگشت اول به اين عمل قدرت بخشيده و بقيه انگشتان به آن جهت ميدهند.
بهترين و معمولترين مرحله واليبال (حركت توپ در هوا) ميباشد. برخي معتقدند كه براي شروع تمرينات ميتوان از بادكنك استفاده كرد. تمرين پرتاب توپ پس از پرش براي گرفتن آن بسيار موثر است و مفيد. البته هميشه پس از رسيدن توپ به نقطه اوج اين عمل را انجام ندهيد.
فشار داخل توپ، ۰٫۳ تا ۰٫۳۲۵ (كيلوگرم بر سانتيمتر مربع) است.
به طور كلي به كسي كه به عنوان پيشه و حرفه خود به بازي واليبال ميپردازد بازيكن واليبال گفته ميشود.
هر تيم شامل ۱۲ بازيكن ميشود.. كه ۶ نفر آنها در زمين قرار دارند.
سه بازيكن در خط جلو و سه بازيكن در خط عقب قرار ميگيرند.
هر تيم داراي ۶ تعويض است و هر بازيكن ميتواند ۲ بار تعويض شود، يعني هر بازيكن ميتواند يك بار داخل و يك بار خارج شود.
زماني كه توپ سرو ميشود، سه بازيكن خط جلو بايد در جلوي بازيكنان خط عقب قرار گيرند.
بازيكن از قطاع دايره سمت راست خط عقب با يك دست سرو ميزند.
زماني كه توپ در زمين وارد ميشود، بازيكنان ميتوانند براي پرتاب توپ به هر نقطهاي حركت كنند، حتي اجازه دارند كه براي جلوگيري از تماس توپ با زمين، به خارج از زمين بروند.
دو تيم ۶ نفري با يكديگر روبرو ميشوند. داور در بالاي تور قرار گرفته و ناظر بر اجراي مسابقه بوده و سوتي در دست دارد. سرداور نيز مقابل او قرار ميگيرد. در اينجا تيمي كه سرويس را دريافت ميكند، منتظر توپ ميشود. بازيكنان در وضعيت آمادهباش بوده و دستها، انگشتان، بازوها و پاها در حالات مطلوب قرار ميگيرند. بازيكنان در مركز زمين ميايستند و در اين محل بيشتر حملهها شكل ميگيرد، به طوري كه يكي از آنها در نزديك تور ايستاده و بقيه بازيكنان فرم w را تشكيل ميدهند.
معمولاً ضربهٔ اول متعلق به پاسور نميباشد و هنگام دريافت، بازيكنان بايد توپ زده شده توسط تيم مقابل را به دست پاسور رسانده تا او توپ را به ديگر بازيكنان پاس دهد و آنها توپ را به زمين مقابل بفرستند.
سرويس
سرويس زدن عملي است كه به منظور وارد كردن توپ در بازي به كار ميرود.
در هنگام سرويس زدن بايد به نكات زير توجه كرد:
۱٫ هنگام ضربه زدن به توپ (سرويس) حتماً بايد توپ را به اندازه كافي و به دور از هر دودست پرتاب كرد و با يك دست به توپ ضربه زده شود.
۲٫ هنگام سرويس زدن نبايد پاها را روي خط و يا درون زمين خودي قرار داد و بايد از خط فاصله داشته باشد.
۳٫ توپ حتماً بايد از تور عبور كرده و درون زمين حريف پرتاب شود (قبلاً اگر هنگام سرويس زدن توپ به تور برخورد ميكرد خطا محسوب ميشد ولي در حال حاضر خطايي محسوب نميشود).
انواع سرويس
۱- سرويس (Serve) : حركتي براي شروع رالي كه بازيكن با ضربه زدن به توپ از پشت خط انتهايي زمين توپ را به زمين حريف ميفرستد
۲-سرويس امتياز (Ace) : سرويس كه مستقيما بدون بازگشت توپ به زمين خودي منجر به كسب امتياز شود.
۳- سرويس يكضرب (Silver-Bullet Ace) : سرويسي كه با خوابيدن مستقيم در زمين حريف و بدون تماس بازيكنان حريف به امتياز تبديل شود.
۴- سرويس ساده روبه تور (Underhand Serve) : سرويس سادهاي كه بازيكن با يك دست و به حالت ايستاده به زير توپ ضربه ميزند و معمولا در واليبال حرفهاي كاربرد ندارد
۵- سرويسهوايي (Sky ball) : سرويسي كه در آن توپ ارتفاع زيادي دارد تا حريف را گمراه كند.
۶- سرويس چرخشي (Topspin Serve) : نوعي سرويس كه در آن بازيكن با چرخاندن مچ دست به توپ چرخشي در جهت جلو ميدهد تا توپ زودتر به زمين بخورد و مسير مستقيمي طي كند. سرويس چرخشي غير پرشي در واليبال حرفهاي كاربرد ندارد
۶-سرويس موجي (Float Serve) : نوعي سرويس كه در آن توپ بدون چرخش حركت ميكند تا مسير حركتش غيرقابل پيشبيني باشد.
۷-سرويس پرشي (Jump Serve) : نوعي سرويس كه بازيكن به هوا ميپرد و مانند يك مهاجم به توپ ضربه ميزند.
۸-سرويس پرشي موجي (Jump Float Serve) : نوعي سرويس موجي كه بازيكن در هنگام ضربه زدن به بالا ميپرد.
۹- سرويس زنوشوهري (Husband & Wife Serve) : وقتي سرويس بين دو دريافتكننده تيم مقابل فرود بيايد و هر يك به اميد ديگري آنرا رها كند.
۱۰- سرويس آبنباتي (Lollipop Serve) : سرويس ساده قوسدار
۱۱-سرويس پاولوفي (Pavlovian Serve) : سرويسي كه بلافاصله پس از سوت داور بدون هيچ تاملي زده شود.
۱۲- سرويس ملخي (Grasshopper Serve): سرويسي كه به نظر ميرسد به تور خواهد خورد اما به شكل عجيبي عبور كند
۱۳-پردهپوشي (Screening) : مسدود كردن ديد بازيكنان حريف در زمان سرويس زدن بازيكن خودي كه خطا محسوب ميشود
۱۴-تعويض سرويس (Side-out) : وقتي كه تيمي كه دريافتكننده سرويس است امتيازي كسب كند و حق سرويسزدن را به دست بياورد.
روش تمرين پليومتريك
اين روش تمرين در دهه ۱۹۶۰ توسط دانشمندان اتحاد جماهير شورويابداع شد. هدف اين بود كه قدرت پرش ورزشكاران روسي بيشتر شود. به تدريج اين تكنيك در بين تمام كشورها رواج پيدا كرد، چون ثابت شد اين روش در اكثر ورزشهايي كه نيازمند دويدن سريع و پرش هستند بسيار مؤثر است.
پليومتريكها تمريناتي هستند كه عضلات را قادر ميسازند تا در كوتاه ترين زمان ممكن به حداكثر توان دست يابند. انجام اين تمرينات قدرت فوقالعادهاي به فرد ميدهد و كمك ميكند تا پرش عمودي خود را -كه يكي از مهمترين ويژگيهاي يك واليباليست است- افزايش دهد. اين تمرينات ميتواند سرعت و عكس العمل فرد را در واليبال بسيار افزايش دهد و ميتواند حتي پرش وي را تا ۴۰-۵۰ اينچ و حتي تا ۶۰ اينچ (۱۰۰-۱۵۰ سانتيمتر) افزايش دهد.
تمرينهاي پليومتريك در يك مدت كوتاه زماني نيروي زيادي را از سيستم عصبي و عضلاني ورزشكار ميگيرد، همچنين فشار زيادي را به مفاصل او وارد ميكند، اگر اين تمرينات خارج از برنامه ريزي صحيح و دقيق انجام گيرد ممكن است آسيبهاي سختي را بر روي مفاصل و عضلات ايجاد كند.
نمونهاي از پرشهاي پليومتريك، پرشهاي عمودي پشت سر هم و پرشهاي موسوم به box depth (عمق خرك) ميباشند كه هر دوي آنها براي واليباليستها آشنا ميباشند. در هر دوي اين تمرينات، بدن نسبت به زمين عكس العمل نشان ميدهد. در هر دو تمرين ورزشكار روي زمين فرود ميآيد و بلافاصله دوباره بالا ميپرد. هنگامي كه پاها به زمين ميخورند، بدن (به ويژه عضلات پا) مجبور ميشوند كه وزن شخص را جذب كنند. اين نيرو كه باعث جذب وزن بدن ميشود در واقع انرژي است كه ميتوان از آن بهره برد. اين انرژي براي مدت يك هزارم ثانيه ذخيره ميشود و سپس هنگامي كه عضلات شل ميشوند تلف ميشوند و از بين ميروند. كليد كار، بهره بردن از اين انرژي با حداكثر سرعت ممكن براي دوباره بلند شدن از زمين است و اين همان كاري است كه تمرينات عمودي پشت سر هم و پرشهاي box depth بدن را براي آن آماده ميكنند.
برچسب: ، آشنايي با ورزش ها، تاريخچه ورزش واليبال، خبرهاي ورزشي، خطاهاي واليبال، درباره ورزش واليبال،
ادامه مطلب